लीफ कलर चार्ट(leaf colour chart):नाईट्रोजन व्यवस्थापनको लागि लागत प्रभावी उपकरण

नाईट्रोजन तत्व धानबालीको लागि अत्यन्तै आवश्यक हुन्छ।यसको मात्रा कम भएमा धानबाली पहेंलो हुने र यसले धानको उत्पादनमा पनि असर पर्ने गर्छ।यसको ठीक विपरितमा यसको मात्रा बढी भएमा धानको वनस्पति वृद्धि मात्र भई प्रजनन वृद्धि कम भई धानको बोटहरु ढल्ने गर्दछ। साथसाथै रोग कुराहरूको संक्रमण पनि बढ्ने गर्दछ। त्यसैले हामीले धानबालीमा नाईट्रोजनको मात्रामा ध्यान दिनु पर्छ।यसको लागि हामिले लीफ कलर चार्ट (leaf colour chart) भन्ने उपकरण प्रयोग गर्छौ।

लीफ कलर चार्ट एउटा सजिलो र सस्तो उपकरण हो जसको मद्दतबाट किसानहरु आफैले आफ्नो खेतमा नाईट्रोजनको मात्रामा कमी छ कि छैन भनेर थाहा पाउन सक्छन्।यो उपकरण IRRI र Philipines rice research institute द्वारा निर्माण भएको हो।सामान्य रूपमा हेर्दा खेरी यो प्लास्टिकबाट बनेको रुलर आकारको
स्ट्रिप हुन्छ जसमा चार वा बढी प्यानल (panel) हरू समावेश हुन्छ।त्यो प्यानल हरु पहेँलो हरियो देखि गाढा हरियो रंगमा विभाजन हुन्छ।

यो हामीले आजभोलि धानबालीमा मात्रै नभएर मकै,गहुँ बारीमा पनि प्रयोग गर्ने गरेका छौ। आजभोलि हामीले विभिन्न थरीका लीफ कलर चार्टहरु बजारमा सजिलै सँग भेट्न सक्छौ।

यसको प्रयोग कसरी गर्ने

• सर्वप्रथम हामीले रोग, किरा नलागेको कम्तीमा पनि १० वटा धानको वोट खोज्नु पर्छ
• प्रत्येक बोटबाट हामिले सबै भन्दा माथिको पूर्ण रूपमा विस्तारित पात छान्नुपर्छ
• त्यसपछि त्यो पातको बीच भाग LCC ma पर्ने गरी राख्नुपर्छ
• अब हामीले चार्टको पातको रंग र हामिले टिपेको पातको रंगको तुलना गर्नुपर्छ।त्यसबाट हामीलाई त्यो बालीमा नाईट्रोजनको मात्रामा कमी छ कि छैन भनेर थाहा पाउन सक्छौ।

यसको प्रयोग गर्दा ध्यान दिनुपर्ने कुरा हरु

• सूर्यको प्रकाशले पातको रंगलाई हेर्न असर पर्ने भएकोले गर्दा हामिले यसलाई आफ्नो शरीरको छाया अन्तर्गत मापन गर्छौ।
• सम्भव भएसम्म हरेक दिन एउटै मान्छेले एउटै समयमा यसको प्रयोग गर्नुपर्छ।
• ८:००-१०:०० सम्म अथवा २:००-४:०० भित्रमा यसको प्रयोग गर्नु पर्छ।
• हामिले रोग या किरा लागेको पातमा यसको जाँच गर्नु हुँदैन।

यसको प्रयोगले हुने फाइदाहरु

• यसको प्रयोग गरेर हामिले सही समयमा सही मात्रामा नाईट्रोजन तत्व बालीलाई दिन सक्छौं।
• यसको प्रयोगले प्रति हेक्टर २०-३० किलो सम्म नाईट्रोजन बचत हुन्छ।
• यो प्रयोग गर्न सजिलो हुने भएकोले किसानहरु सहज तरिकाबाट आफैले प्रयोग गर्न सक्छन्।
• यसले किसानहरुको पैसा पनि बचत गर्न मद्दत गर्छ।

Leaf colour chart